ประวัติศาสตร์ศรีลังกา เริ่มต้นเมื่อ 30,000 ปีที่แล้ว พงศาวดารกล่าวไว้ว่ากษัตริย์สิงหลนั้นมีในศตวรรษที่6 และบางคนกล่าวว่ามีเรื่องรามายนะ มหาภารตะ พระพุทธศาสนานั้นเข้ามาในศตวรรษที่3 ในสมัยพระเจ้าอโศกมหาราช จนศตวรรษที่16 ดินแดนชายทะเลบางส่วนตกเป็นของโปรตุเกส อังกฤษ และดัชช์ ในเวลาต่อมาจึงตกเป็นอาณานิคมของอังกฤษ จนกระทั่งปีค.ศ. 1948 ศรีลังกาได้รับเอกราชแต่ยังอยู่ในการปกครองของจักรวรรดิอังกฤษ จนกระทั่งปีค.ศ. 1972กลายเป็นสาธารณรัฐจนกระทั่งหกปีต่อมาได้มีรัฐธรรมนูญฉบับแรกของประเทศ ทำให้ประธานาธิบดีเป็นประมุขแห่งรัฐ แต่ต่อมาก็เกิดสงครามกลางเมืองระหว่างชาวสิงหลกับชาวทมิฬ นานถึง25ปี โดยยุติลงด้วยชัยชนะของรัฐบาลศรีลังกา ภายใต้การนำของมหินทะ ราชปักษา
ยุคก่อนประวัติศาสตร์ของศรีลังกายุคก่อนประวัติศาสตร์ของศรีลังกา
หลักฐานทางประวัติศาสตร์ของศรีลังกานั้นมีอายุประมาณ 34,000 ปีมาแล้ว โดยระบุว่าอาศัยอยู่ในถ้ำที่ชื่อ Fa-Hien rock มีสิ่งประดิษฐ์มากมายจึงทำให้คนรู้ว่าเกาะนี้เคยมีคนอาศัยอยู่ ต่อมาได้ค้นพบข้าวโอ๊ตและข้าวบาเลย์ในที่ราบ นอกจากนี้นั้นยังค้นพบเครื่องเคลือบดินเผาเศษไม้ย่าง ศรีลังกาเป็นถิ่นกำเนิดของอบเชยเพราะมีการค้นพบในอียิปต์โบราณและคัมภีร์ไบเบิลเคยกล่าวไว้ด้วย ในยุคเหล็กค้นพบในเมืองอนุธาธปุระ โดยเป็นที่ตั้งถิ่นฐานของเมืองขนาดใหญ่ 500 ปีก่อนคริสต์ศักราช ศรีลังกาพัฒนาอารยธรรมไฮโดรลิคได้ดีทั้งสร้างอ่างเก็บน้ำใหญ่และเขื่อนขนาดใหญ่ระดับโลกเช่นเดียวกับพีระมิด และเจดีย์ในศรีลังกาเยอะเป็นจำนวนมาก
ยุคโบราณของศรีลังกา
ในสมัยนั้นเคยมีบันทึกของพระภิกษุสงฆ์รูปหนึ่ง ว่าพระเจ้าอโศกมหาราชนั้นทรงขึ้นครองราชย์สมบัติเมื่อ218ปีที่แล้ว หลังจากพระพุทธเจ้าปรินิพพานลงและเขายังได้เก็บดังที่ตำนานของชาวสิงหลว่าเกิดจาการคาดคะเนกันระหว่างตำนานสิงโตกับเจ้าหญิงมนุษย์ ศรีลังกานั้นยังเคยปรากฏชื่อแผนที่ในยุคโบราณของปโตเลมี โดยในสมัยนั้นมีชาวกรีกและชาวจีนเข้าร่วมค้าขายกับลังกา โดยใช้ท่าเรือ Mahathitha เป็นท่าเรือที่เชื่อมโยงไปยังอินเดียและเปอร์เซีย
อาณาจักรอนุธาธปุระ
ในยุคแรกอาณาจักรนั้นเศรษฐกิจขึ้นอยู่กับเกษตรกรรมเป็นหลัก ถิ่นฐานช่วงแรกอยู่ทางแม่น้ำทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือต่อมาลูกชายของพระเจ้าอโศกมหาราชได้นำต้นโพธิ์ผ่านเมืองJambukola ทำให้สมัยนี้ใความเตริญทางด้านพระพุทธศาสนาต่อมาทมิฬเข้าโจมตีทางภาคใต้ของศรีลังกา ทมิฬเป็นฝ่ายพ่ายแพ้ในการรุกครั้งนี้ เมื่อโรมัน เข้ามาค้าขายทมิฬกับศรีลังกาแต่เศรษฐกิจปกครองไม่นานเพราะจักรวรรดิโรมันตะวันตกล่มสลายลง จนมีสมัยหนึ่งที่เถรวาทเสื่อมลงและกลับมาเจริญเติบโตอีกครั้ง
ยุคศรีลังกา
ราชอาณาจักรRohana นั้นได้สร้างขึ้นมาและชนะทมิฬ กษัตริย์มีดังนี้
- พระเจ้ามาฮานากา
- พระเจ้ายาทาลาทิสสา
- พระเจ้าโกทาบายา
- พระเจ้าคาวานดิสซา